با ما همراه باشید
داریوش مهرجویی داریوش مهرجویی

ستاره‌ها

مهرجویی محبوب من… هروقت که خودش است: خسرو نقیبی برای ۸۱ ساله‌شدن داریوش مهرجویی | In Between Himself & His Audience: A piece on Dariush Mehrjui by Khosrow Naghibi

آرت‌تاکس – سینمای ایران: نوشته‌ی خسرو نقیبی، سردبیر آرت‌تاکس درباره‌ی داریوش مهرجویی و سینمای او به مناسبت هشتاد و یکمین سال‌روز تولدش

مهرجویی محبوب من… هروقت که خودش است
خسرو نقیبی برای ۸۱ ساله‌شدن داریوش مهرجویی

مهرجویی محبوب من، مهرجویی محبوب همه نیست. نه آن مهرجویی منتقدپسندی که می‌خواهند در یک تحریف واضح تاریخی با «گاو»، هم‌سنگ کیمیایی و «قیصر»، آغازگر موج نو خطاب‌ش کنند، تا قدری مثلن، آغاز جریان متفاوت را، رنگ فرنگ‌رفته‌گی و دور از خیابان بودن بزنند؛ و نه، آن مهرجوییِ در حال تنظیم خود با شرایط جدید سیاسی-اجتماعی، که گروه‌های مختلف در دهه‌ی نخست انقلاب، از استعاره‌ساز سقوط انقلاب تا علی‌خواه، لقب‌ش می‌دهند. هر دوی آن مهرجویی‌ها و خروجی‌شان – که حاصل خواست او برای مقبول زمانه بودن است؛ چه وقتی از «الماس ۳۳» به «گاو» می‌رسد و چه وقتی از «شیرک» به «هامون» – برای من تصویر استعدادی‌ست در حال دست‌وپازدن برای خود را پنهان کردن و مقبول دیگرانی بودن.

مهرجویی محبوب من، آن‌جا که دیگر پذیرفته شده و نیازی به تأیید ندارد، سربرمی‌آورد. اندکی در «پستچی» و تمام و کمال در «دایره‌ی مینا»، که تحول اجتماعی ۵۷، در اوج و وقت میوه‌دادن آن درخت تنومندشده، متوقف‌ش می‌کند؛ و بعد، در آغاز دهه‌ی هفتاد با «سارا» و «لیلا» و «درخت گلابی»، بهترین اقتباس‌های تاریخ سینمای ایران و حتا دو سه فیلم ضعیف‌تر بعدش در همان دهه. دهه‌ی هشتاد، باز انگار، بار سنگین مسئولیت «استاد»بودن و فشار اجتماعی، از ریل خارج‌ش می‌کند اما در دهه‌ی نود تک‌مضرابی دارد بی‌خیال این‌که چه کسی چه فکر می‌کند، به نام «چه خوبه که برگشتی»؛ از نظر من قدرنادیده‌ترین فیلم‌ش، و نمونه‌ی کامل آن‌چه دیگران در این سال‌ها خواستند به اسم «ابزورد» به خوردمان بدهند، اما بومی نشد؛ و مهرجویی این‌جایی‌اش کرده، ایرانی و داخلی. با همان چوب جادویی که وقتی مایه‌ی اولیه‌ی مبتذلی چون داستان مهناز انصاریان دست‌ش بود، با آن به «لیلا» رسید، یا وقتی از «عروسک‌خانه»ی ایبسن و نورای آن، «سارا» را خروجی گرفت.

مثال اول هم که «دایره‌ی مینا»ست؛ وقتی از سایه‌ی سنگین تئاتری‌ها خودش را خلاص می‌کند و «سینما» به مفهوم مطلق‌ش می‌سازد.

گفتم که… مهرجویی محبوب من با مهرجویی محبوب مرسوم متفاوت است. آن‌جا که تظاهر و تزویر و دغدغه‌مندی اجتماعی خریدار دارد، من، آن مرد بی‌‌خیال قصه‌گوی عاشق سینما را دوست دارم که هروقت گذاشته‌اند خودش باشد، یک شاهکار به پانتئون سینمای ایران افزوده؛ درست هروقت که خودش است.

/ این نوشته برای روزنامه‌ی همشهری مورخ هجدهم آذر ۱۳۹۹ نوشته شده است /

In Between Himself & His Audience
A piece on Dariush Mehrjui by Khosrow Naghibi

(Dariush Mehrjui) is an Iranian director, screenwriter, producer, film editor and a member of the Iranian Academy of the Arts. Mehrjui was a founding member of the Iranian New Wave movement of the early 1970s. Most of his films are inspired by literature and adapted from Iranian and foreign novels and plays. In a poll last year, he was voted by audience as the greatest Iranian director of all time.

 

از مجموعه تحلیل‌گران عصر ارتباطات بیش‌تر ببینید:

آرت‌تاکس را در توئیتر، تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید

کیدتاکس Kidtalks.ir | کیدتاکس رسانه تصویری کودکان و نوجوانان

تک‌تاکس Techtalks.ir | اولین رسانه تصویری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران

برای افزودن دیدگاه کلیک کنید

یک پاسخ بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب مرتبط:
ادامه مطلب
تبلیغات

ستاره‌ها

تولد ۵۷سالگی برد پیت: از عروسک‌پوشی تا امروز | 57th birthday of Brad Pitt

برد پیت

آرت‌تاکس – سینمای جهان: به مناسبت تولد پنجاه و هفت سالگی برد پیت بازیگر سرشناس هالیوود، نگاهی خواهیم داشت به کارنامه‌ی کاری او

از عروسک‌پوشی دم رستوران تا ستاره‌ای هالیوود شدن
به مناسبت تولد ۵۷سالگی برد پیت ببینید

امروز، پنجاه‌وهفتمین تولد برد پیت، بازیگر و تهیه‌کننده‌ی سرشناس آمریکایی است. او بابت بازی در نقش‌های مختلف تاکنون چندین جایزه از جمله دو گلدن گلوب و یک اسکار کسب کرده. با این همه ورود برد پیت به دنیای بازیگری ماجرای جالبی دارد او در ابتدا کارش را با هنروری آغاز کرد و چند سالی را به بازی نقش‌هایی گذراند که دیالوگ نداشتند.

برد پیت تعریف می‌کند: «برای این‌که بازیگری می‌توانست عضو انجمن بازیگران آمریکا شود باید حتمن کاراکترش در فیلم یا سریال دیالوگ می‌گفت. یک‌بار نقش یک گارسون را داشتم و وقتی غذا را روی میز گذاشتم گفتم بفرمایید. کارگردان فریاد زد: کات. تو دیالوگی نداشتی… مدت‌ها انتظار نقشی را کشیدم تا یک خط دیالوگ داشته باشد.»

برخی از مهم‌ترین فیلم‌های پیت عبارتند از هفت، باشگاه مشت‌زنی، آقا و خانم اسمیت و در نهایت روزی روزگاری در هالیوود که توانست برای آن مجسمه‌ی طلایی اسکار را به خانه ببرد.

57th birthday of Brad Pitt

Today is the 57th birthday of Brad Pitt is an American actor and film producer. He has received multiple awards, including two Golden Globe Awards and an Academy Award for his acting, in addition to another Academy Award, another Golden Globe Award and a Primetime Emmy Award as producer under his production company, Plan B Entertainment.

 

از مجموعه تحلیل‌گران عصر ارتباطات بیش‌تر ببینید:

آرت‌تاکس را در توئیتر، تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید

کیدتاکس Kidtalks.ir | کیدتاکس رسانه تصویری کودکان و نوجوانان

تک‌تاکس Techtalks.ir | اولین رسانه تصویری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران

ادامه مطلب

ستاره‌ها

زخم رفیقان ادوار بر تن کیمیایی؛ یادداشت میلاد سعیدی در پنجاه سالگی نمایش «رضا موتوری»

فیلم رضا موتوری

اختصاصی از آرت‌تاکس: یادداشت میلاد سعیدی بر روی فیلم «رضا موتوری» به کارگردانی مسعود کیمیایی و با بازی بهروز وثوقی به مناسبت پنجاه سالگی اکران این اثر در سینماها

نیم‌قرن پس از نمایش فیلم «رضا موتوری»
زخم رفیقان ادوار بر تن کیمیایی

رضا موتور‌ی‌ در‌ سال‌ نمایش‌ش و چند سال بعد، آن‌چنان که‌ قیصر موردتوجه‌ قرار گرفت مورد اقبال‌ عمومی نبود اما در گذر پنجاه‌ساله، اتفاقی معکوس «رضا موتوری‌» را بیش‌تر از قیصر درنظر تماشاگران سرزنده و مماس بر زمان قرار داده است. نکته‌ی جالب این‌جاست که در زمان پخش موسیقی فیلم در لاله زار و شمیران نیز ملودی‌هاش خیلی جایگاه نیافت اما قصه‌ در‌ ادامه کمی متفاوت شد.
نسل برآمده از دهه‌ی چهل و پنجاه محاسبه‌ای دیگر بر متر فیلم‌بینی خود داشت. آن نسل صدای فرهاد را نماد اعتراض واقعی موسیقی می‌دانست و نغمه‌های فرهاد را شاید بیش‌تر یک اعتراض اجتماعی منظور می‌کرد تا یک اعتراض سیاسی. این میان، محور موج نوی سینمای ایران یعنی کیمیاییِ بزرگ، بیش‌ترین نقش را در جلوه‌ی دوباره‌ی اثرش داشته و دارد، که علل مختلفی را می‌توان برای آن در نظر گرفت ولی قبل از بیان این علل و شاید بهتر بگویم به جای بیان این علل باید یک‌بار برای همیشه‌ از نمایش‌های بی‌تاریخ و بی‌هویت دست برداریم و با صدای بلند قبول کنیم که سه چهار کار اول کیمیایی خیلی بیش‌تر از سایر هم‌سالان او لرزش به جان تماشاگران خو گرفته به آبگوشت و پیاز انداخت؛ تماشاگرانی که هیجانی وحشی را بر پرده‌ی سفید تماشا می‌کردند که برخلاف قیصر اتفاقن این بار خیلی بیش‌تر از زندگی اجتماعی خالق اثر برآمده؛ زخمی که در لنز دوربین نصرت‌الله کنی، موسیقی منفردزاده و در طیف خون چهره‌ی وثوقی قابل تماشا بود. قصد ندارم در این فرصت به بیان ویژگی‌های ممتاز فیلم که خود شروع نوعی ژانر در سینمای ایران و موسیقی متن است بپردازم؛ نیتم این است که توجه خواننده‌ی امروز را به این نکته جلب کنم که آثار کیمیایی آغشته به زخم است و این زخم را رفیق بر پیکر سینمایی کیمیایی زده است، نه مردم و نه حتا مدیران. این زخم را همکاران او در طی دهه‌ها بر او زدند؛ کسانی که خود را ستایش کردند، نه کیمیایی را… چنان که خودپرستی آنان را به این سمت برد که بهترین ایام کیمیایی ایام همکاری با ما بوده و از هر دهه شاهد نشان‌هایی می‌توان آورد. کیمیایی امروز و در گذر زمان، زخمی است؛ ولی نه زخمی اجتماع و مردم, بلکه زخمی رفیقان ادوار است.

نکته: «رضا موتوری» ۵۰ سال پیش در دهم آذر ۱۳۴۹ به‌عنوان سومین فیلم مسعود کیمیایی پس از بیگانه بیا و قیصر روی پرده رفت.

نوشته‌ی میلاد سعیدی

 

از مجموعه تحلیل‌گران عصر ارتباطات بیش‌تر ببینید:

آرت‌تاکس را در توئیتر، تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید

کیدتاکس Kidtalks.ir | کیدتاکس رسانه تصویری کودکان و نوجوانان

تک‌تاکس Techtalks.ir | اولین رسانه تصویری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران

ادامه مطلب

ستاره‌ها

از طلایه‌داران همیشه زنده؛ پرویز پور حسینی (۱۳۲۰ – ۱۳۹۹) | The Everlasting Pioneer; Milad Saeidi’s euology for Parviz Pourhoseini

پرویز پور حسینی

اختصاصی از آرت‌تاکس: یادداشت میلاد سعیدی برای پرویز پور حسینی به مناسبت درگذشت او در سن هفتاد و نه سالگی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا

از طلایه‌داران همیشه زنده
پرویز پور حسینی (۱۳۲۰ – ۱۳۹۹)

از مرحوم استاد سمندریان نقل شده که به سه تن از شاگردانش علاقه خاصی داشته است. بد نیست بدانید که اولی پرویز پور حسینی بود. چقدر این فعل «بود» فعل بی‌آبرویی‌ست؛ او هست. همیشه هست.

سری بزنید به صفحات مجازی… هم‌چنان که می‌بینید فریاد «یا منصور امت»ش در زندان کوفه آن‌چنان زنده است که گویی همین الان بر صفحه‌ی نمایش جعبه‌ی جادویی خلق شده است. او به سال‌های روشن تلویزیون تعلق داشت که تله‌تئاترهایی در کلاس شبکه‌های آی‌تی‌وی و شبکه‌های ملی استرالیا تولید می‌کرد که کم از اجراهای سنگلج و سالن اصلی تئاتر شهر نداشت. او در سینما نیز مرد به نسبت موفقی بود؛ از همان‌هایی که کنار ایستاده‌اند و چشم کوته‌بین کم‌تر آن‌ها را می‌بیند… از نخستین فارغ‌التحصیلان دانشکده‌ی هنرهای دراماتیک؛ که چون نامش فارغ‌التحصیلانش سلاطین درام بودند. شاید پررنگ‌ترین حضورش در سینما را بتوان در نقش زکریا در «مریم مقدس» به یاد آورد؛ هرچند در کارنامه‌ی روشن‌فکری‌اش هم کار با تیم سینمایی بهرام بیضایی در «باشو غریبه‌ی کوچک» و «طلسم» چشم‌گیر است. او مرد کیفیت لحظه‌ها بود نه کمیت. این را به خوبی در «قاتل اهلی» مسعود کیمیایی شاهد بودیم که چه‌طور با کاریزمایی که داشت، تا فینال فیلم ما را دچار معما می‌کرد این مرد بزرگ.

او اهل جنگ بود و نه تسلیم؛ و بیش از هر کسی تا لحظات آخر با کرونای لعنتی جنگید تا از پیش باخته نباشد. پس به او می‌گوییم «ای پیروز… ای منصور…*» تو ناامیدی را شکست دادی و ستاره‌ای طلایی در عرصه‌ی نور و صدا هستی و خواهی بود.

* برگرفته از دیالوگ به‌یادماندنی پورحسینی به نقش میثم تمار در سریال «مختارنامه»

نوشته‌ی میلاد سعیدی

 

بخوانید: پرویز پورحسینی در ۷۹ سالگی و بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت

 

The Everlasting Pioneer; Milad Saeidi’s euology for Parviz Pourhoseini

Parviz Pourhoseini who was one of the most iconic faces of Iran’s film and TV industry has died due to COVID-19. To honor his legacy, we present Milad Saeidi’s eulogy for Pourhoseini who passed away today at the age of 79

 

از مجموعه تحلیل‌گران عصر ارتباطات بیش‌تر ببینید:

آرت‌تاکس را در توئیتر، تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید

کیدتاکس Kidtalks.ir | کیدتاکس رسانه تصویری کودکان و نوجوانان

تک‌تاکس Techtalks.ir | اولین رسانه تصویری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران

ادامه مطلب

محبوب‌ترین‌ها