بخش دوم روز دوم بزرگداشت کیارستمی با حضور محمود کلاری، محمدرضا دلپاک و سیف‌الله صمدیان (یکشنبه ۳ اردیبهشت) در کاخ جشنواره برگزار شد. در این مراسم کلاری و دلپاک به بیان تجربه‌های خود در همکاری با کیارستمی و ویژگی‌های متمایز کار او پرداختند.

در ابتدای این مراسم، فیلم «مرا به خانه ببر» که توسط عباس کیارستمی و با همکاری علی کمالی و انسیه ملکی ساخته شده پخش شد و صمدیان در توضیح این فیلم ۱۵ دقیقه‌ای گفت: آنچه تماشاگران فیلم احتمالا از آن خبر ندارند، این است که «مرا به خانه ببر» در واقع فیلم نیست، تمام پله‌هایی که در فیلم می‌بینیم عکس است و توپ در حال حرکت کاملا بازسازی شده است. کیارستمی تدوین این کار را با کمک همکارانش در تخت بیمارستان انجام می‌داد. در همین فیلم کوتاه می‌توان ذهنیتی را دید که بر گرافیک، عکاسی، سکوت کاملا مسلط است. شاید بیش از ۲۰ بار این فیلم را دیده باشم و هر بار ظرافت‌های تازه‌ای را کشف می‌کنم.

پس از آن پیام تصویری بابک کریمی پخش شد که در آن خاطراتی از کار مشترک خود با کیارستمی در فیلم «بلیت‌ها» و ویژگی‌های سینمای کیارستمی را بیان کرد.

کیارستمی خلاف قواعد عمل می‌کرد

در ادامه روز دوم بزرگداشت کیارستمی صمدیان از کلاری خواست تجربه‌های کاری خود با کیارستمی را با حاضران در میان گذارد. کلاری در ابتدای صحبت‌هایش ضمن اشاره به دشواری صحبت کردن درباره کیارستمی گفت: در مورد عباس کیارستمی فراوان گفته‌اند، اما برای درک او لازم است جهان‌بینیِ ما به جهان‌بینی کیارستمی نزدیک باشد. من در دو فیلم با او به عنوان فیلمبردار همکاری داشتم، اما در پنج کار دیگر هم برای انتخاب لوکیشن، عکاسی و انتخاب نگاتیو در کنارش بودم. در واقع آنچه در این دوران آموختم از فیلمبرداری فراتر رفته و به زندگی مربوط می‌شود.

مدیر فیلمبرداری «باد ما را خواهد برد» افزود: آنچه در مورد کیارستمی مهم است، ویژگی‌های اوست که مدام ابعاد تازه‌تری را از آن کشف می‌کنیم. شاید این جمله که «او مثل هیچکس نبود» تبدیل به کلیشه شده باشد، اما این مساله درباره کیارستمی یک حقیقت کامل است و به وضوح و روشنی می‌توان آن را به زبان آورد. اما چرا کیارستمی «کیارستمی» شد و به چنین جایگاهی رسید؟ پاسخ آن به نظر من این است که او خلاف قواعد عمل می‌کرد. به عنوان مثال، اگرچه قواعد زیبایی شناسی را پسِ ذهن خود داشت، اما هیچ‌گاه به دنبال پیدا کردن بهترین و زیباترین تصویر نبود. در واقع کیارستمی قواعد اجرایی خود را داشت که با دیگران متفاوت بود.

کلاری ادامه داد: همه فکر می‌کنند کیارستمی به دنبال سینمای رئالیستیک بود، اما او از واقعیت پردازی متنفر بود. او در مصاحبه سال ۱۹۹۷ با فیگارو گفت سینما به هر شکلِ آن، یک دروغ بزرگ است و هنر ما در این است که آن را به شکلی باورپذیر برای مخاطب ارائه دهیم. در واقع به کارگرفتن مجموعه ای دروغ برای رسیدن به حقیقت.

مدت زمان فیلمبرداری برای کیارستمی تعریف نشده بود

کلاری که فیلمبرداری اپیزود متعلق به کیارستمی در فیلم «بلیت‌ها» را بر عهده داشته افزود: کیارستمی مدل کاری خاص خود را داشت و برای مثال مشخص نبود چه مدت زمان مشغول فیلمبرداری یک فیلم خواهیم بود. در زمان ساخت فیلم «بلیت‌ها»، این قضیه که دو روز کاری تعطیل بود او را به شدت آزار می‌داد. پس از پایان مدت زمان دو هفته‌ای فیلمبرداری فیلم، به ما اعلام کردند شما امکان ادامه کار را ندارید و نوبت فیلمبرداری اپیزود کن لوچ فرا رسیده است. در حالیکه یک پلان از کار ما باقی مانده بود و کیارستمی به هیچ وجه حاضر نبود از آن بگذرد. در نهایت با کن لوچ صحبت کرد و رضایت او را جلب کرد که از زمان او برای فیلمبرداری پلان آخر فیلم استفاده کنیم. همین طور در مورد انتخاب بازیگران فیلم‌هایش، کیارستمی به شیوه خاص خود رفتار می‌کرد که گاهی برای ما عملی به نظر نمی‌رسید، اما در نهایت انجام می شد.

کیارستمی یک دانشگاه بزرگ بود

در بخش دیگری از روز دوم بزرگداشت کیارستمی، محمدرضا دلپاک ابتدا از حاضران خواست به احترام عباس کیارستمی یک دقیقه سکوت کنند و سپس در توضیح همکاری هایش با کیارستمی و طراحی صدا از نظر او گفت: از زمان ساخت فیلم «طعم گیلاس» با کیارستمی همکاری نزدیکی داشتم که تا فیلم «مثل یک عاشق» ادامه داشت. رابطه ما فوق العاده بود چرا که رابطه ای دلی و احساسی بود و اینطور بگویم که کیارستمی برای من یک دانشگاه بزرگ بود.

این صدابردار سینمای ایران ادامه داد: کیارستمی به صداهای خارج از قاب و میزانسن صدا اعتقاد زیادی داشت و من هم میزانسن صدا را از او یاد گرفتم. او به من آموخت که شاید برخی تصاویر را نتوان در فیلم آورد، اما گوش توانایی شنیدن در ۳۶۰ درجه را دارد و می توان پلان های فیلمبرداری نشده را با صدا به فیلم وارد کرد. کیارستمی به فرهنگ و جغرافیای صدا نیز اعتقاد فراوانی داشت و بر آن مسلط بود؛ اینکه مثلا با فرهنگ صدایی ژاپن، بازار تهران، جنوب شهر، ترکیه آشنا و به تفاوت های آنها با یکدیگر آگاه باشیم.

سی‌وپنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، ۸-۱ اردیبهشت ۱۳۹۶(۲۱ تا ۲۸ آوریل ۲۰۱۷) به دبیری رضا میرکریمی در تهران برگزار می شود.