رقص روی شیشه نخستین سریال شبکه نمایش خانگی نبود که بدون توجه به مخاطب و تنها به خاطر منافع شخصی نیمه کاره رها شد.  سریال‌های شبکه نمایش خانگی به دلیل نبود نظارت بر روند تولید و طولانی شدن مراحل ساخت همواره با مشکلات متعددی روبرو هستند. از همان ۱۰ سال پیش و زمانی که مهران مدیری قهوه تلخ را بدون هیچ پایان بندی‌ای رها کرد و به مخاطب پیگیر سریال بی‌توجهی کرد تا همین چند روز پیش که مهدی گلستانه قسمت پایانی رقص روی شیشه را با یک نمایشنامه رادیویی اشتباه گرفت و به خاطر اختلافات مالی با بازیگران، تمامی کاراکترهای درون قصه را با یک نریشن طولانی کشت؛ می‌شد فهمید که سریال‌های شبکه نمایش خانگی همراهان قابل اعتمادی برای اوقات فراغت مخاطبان خود نیستند.

سریالی که یخ زد!

قلب یخی اولین پروژه سریال‌سازی در شبکه ویدئویی نخستین سریالی بود که قربانی زمانبندی پخش خود شد و با آنکه چندین بار عوامل جلو و پشت دوربین را تغییر داد اما باز هم نتوانست فصل پایانی خود را به اتمام برساند.

سریال‌های شبکه نمایش خانگی به دلیل نبود نظارت بر روند تولید و طولانی شدن مراحل ساخت همواره با مشکلات متعددی روبرو هستند

پس از نامه هفته گذشته لیلا حاتمی خطاب به سازندگان سریال نهنگ آبی مبنی بر رعایت نکردن اصول حرفه‌ای در ساخت سریال و ترک این سریال توسط حاتمی، تا نامه سرگشاده بهرام رادان و گشودن ماجراهای پشت پرده سریال رقص روی شیشه همگی موید این مطلب است که ساز و کار ساخت چنین آثاری در کشورمان هنوز مشخص نیست. سریال‌هایی با سودهای بسیار بالا و حاشیه‌هایی پر رنگ تر از متن. آیا می‌توان به رقص روی شیشه به عنوان آخرین پروژه نیمه کاره شبکه نمایش خانگی نگاه کرد؟ تجربه ثابت کرده است که هنوز خیلی راه داریم تا به شرایط مطلوب دست پیدا کنیم.

زیرنویس اختصاصی از آرت‌تاکس: این ویدیو به تحلیل سریال چرنوبیل خواهیم پرداخت و آن را از نطر مضمون و ویژگی‌های بصری مورد بررسی قرار می‌دهیم

چه‌گونه دروغ‌ها منجر به فجایع می‌شوند

مضمون اصلی مینی‌سریال جدید اچ‌بی‌او، چرنوبیل حول این است که چه‌گونه دروغ‌ها منجر به فجایع می‌شوند. چه‌طور با خلق داستان در مورد اتفاقی که افتاده، صدمه می‌بینیم. اما همین درام کردن رخ‌دادهای واقعی می‌شود چالشی آیرونیک.  ذات روایت دراماتیک نیازمند اعمال تغییرات و ساده‌سازی بر روی اتفاق واقعی‌ست. بنابراین چه‌طور می‌توانید چنین داستانی را به شکلی بگویید که تظاهر به واقعیت نباشد؟

در کنار تحلیل سریال چرنوبیل ببینید:

بررسی سه دقیقه و چهل‌ودو ثانیه از سریال شرلوک هلمز

تعهد در به تصویر کشیدن دقیق وقایع

برای جلوگیری از تظاهر، کاری که خالق سریال می‌کند این است که به جزئیات بصری توجه زیادی می‌کند: جزئیات کوچک مانند ظواهر اشیاء و انسان‌ها که گاهی ظاهر می‌شوند ممکن است گاهی بی‌اهمیت باشند. اما این سریال تعهد محکمی دارد بر این که این جزئیات را دقیق به تصویر بکشد و به نظرم این مهم است.

در یکی از دیالوگ‌ها پیش از ورود نجات‌دهندگان به منطقه‌ی رادیواکتیو می‌شنویم: «به خاطر طبیعت محل کار، فقط ۹۰ ثانیه وقت دارین. بعضی‌هاشون تو جعبه‌هایی هستند که تا ۵۰ یا ۶۰ کیلوگرم وزن دارن. همه باید از این لبه خارج انداخته بشن. حواس‌تون به همکاران‌تون باشه. سریع حرکت می‌کنن. از این محوطه، و بعد می‌رن سمت چپ و وارد فضای کار می‌شن. مواظب باشین پاتون به چیزی گیر نکنه. این‌ها، مهم‌ترین ۹۰ ثانیه زندگی‌تونه.»

هر دروغی که می‌گویید، بدهی‌های‌تان به حقیقت بیش‌تر می‌شود. آن بدهی بالأخره پرداخت خواهد شد

فشرده‌سازی اطلاعات برای نمایش در پنج قسمت

مستندی که برای مقایسه با سریال می‌توانیم ببینیم مرجعی بود برای طراحی لباس‌ها و ساختمان‌ها، صحنه‌ها و غیره. بیش‌تر تغییرات داستان در جابه‌جایی زمانی رخدادها هستند یا فشرده‌سازی اطلاعات و شخصیت‌ها به شکلی که برای روایت داستان در ۵ قسمت لازم است.

دیدن سریال و واقعیت در کنار هم مشخص می‌کند چرا رویکرد داستانی سریال دست‌کم گرفته شده. موقعیت‌های بسیاری وجود دارد که وقایع دراماتیزه شده باشند اما چنین چیزی نیاز نبود و این جواب می‌دهد. اهمیت درست درآوردن چنین جزئیات بصری این است که هر لحظه از سریال مطابق با تجربه‌ی کسانی است که آن‌جا حضور داشتند حتا اگر آن لحظات از دید زمانی و چارچوب برای روایت تغییر کرده باشند.

خالق سریال چرنوبیل: برایم مهم بود این داستان را به دقیق‌ترین شکل ممکن بگویم

یکی از خالقین سریال چرنوبیل در این مورد می‌گوید: «همیشه می‌دانستم در حال روایت داستانی هستم که برای کسانی که آن را تجربه کرده‌اند بسیار مهم است. امروز ده‌ها هزار انسان زنده هستند که به خاطر چرنوبیل، کسانی که دوست داشتند را از دست دادند یا زندگی‌شان کوتاه شده. خیلی‌ها به خاطر چرنوبیل، حتا تیروئید ندارند و برای من مهم بود این داستان را به دقیقترین شکل ممکن بگویم.»

خطر واقعی این است که هر چه‌قدر بیش‌تر دروغ بگوییم، دیگر واقعیت را تشخیص نمی‌دهیم. آن وقت چه کاری بکنیم؟ چیزی می‌ماند جز گذشتن از خیر دانستن واقعیت و تلاش برای دل‌خوشی با داستان‌ها

او در ادامه از پروسه‌ی تولید سخن می‌گوید: «طراح تولید، لوک هال همکاری نزدیکی با طراح لباس‌مان اودیل دیکس‌مورو داشت. وسواس این را پیدا کردیم که هر چیزی را مطابق با واقعیت نشان بدهیم»

سریال چرنوبیل : استانداردی جدید برای ژانر درام فاجعه

بیش‌تر درام‌های مستندگونه، این وظیفه را بر عهده‌ی خود مخاطب می‌گذارند که چه شخصیت‌ها و وقایعی تغییر کرده‌اند. سریال چرنوبیل به شکل جالبی ابزارهای فهم این‌ها را هم در اختیار ما قرار می‌دهد. پادکست همراهی که پخش شد، بسیاری از تغییرات و دلیلشان را بیان می‌کند. طبق گفته‌ی یکی از سازندگان: «از تمام دلایل فوق‌العاده‌ای که موجب این تغییرات شد مهم‌ترین‌شان از همان اول فرصت برای مشخص کردن این بود که هر کاری که می‌کنیم می‌خواهیم کاملن یا با واقعیت تاریخی منطیق باشد، یا کاری که شبیه آن است، یا کاری که فشرده می‌کنیم یا تغییرش می‌دهیم»

چرنوبیل به عنوان اقتباس روایی از واقعیت، قابل تحسین است و استاندارد جدیدی برای این ژانر فیلم‌ها و سریال‌ها مطرح کرده.

در این ویدیو بخشی از مستند دوساعته‌ی the last watch، جلسه‌ی فیلم‌نامه‌خوانی فصل آخر سریال بازی تاج‌وتخت را با حضور ستارگان و خالقان را با زیرنویس فارسی اختصاصی ببینیم. 

سه روز پس از رسیدن بازیگران، مشخص نیست که چه‌کسی بخش‌های مربوط به خود را خوانده یا چه‌کسی به همه‌اش دسترسی داشته است. فیلم‌نامه مدت محدودی دست‌شان بوده ولی بعضی‌ از بازیگران برای اولین بار متوجه می‌شوند که قرار است در این فصل کشته شوند. پیش از این جلسه، کیت هرینگتون نسخه‌ی خودش را نخوانده. از یک هفته قبل، فیلم‌نامه به‌ آن‌ها داده می‌شود و خواندن یا نخواندن آن برعهده‌ی خودشان است.

در کنار فیلم نامه خوانی فصل آخر سریال بازی تاج و تخت ببینید:

با امیلیا کلارک پس از پایان سریال بازی تاج‌وتخت

دنیل وایس، خالق سریال بازی تاج و تخت، در ابتدای جلسه می‌گوید:

یادمونه که امیدوار بودیم با وجود همه‌ی سختی‌ها، جلسه‌ی اول فیلم‌نامه‌خوانی رو برگزار کنیم برای فصل اول و حالا که به آخری رسیدیم. وقتی به کسانی که پشت میز نشستن نگاه می‌کنم. انگار اعضای خانواده‌ایم. البته با این تفاوت که با هم می‌سازیم.

برایان کاگمن، تهیه‌کننده‌ی سریال، بخش‌هایی از قسمت سوم فصل هشت را قرائت می‌کند:

نبرد وینترفل آغاز می‌شود. پادشاه شب برمی‌گردد و جان را می‌بیند که در حال دویدن سمتش است. آیا این قرار است نبرد حماسی باشد؟! نه! پادشاه شب به آرامی دست‌هایش را بالا می‌آورد. جان می‌داند معنی این حرکت چی‌ست: مردگان برمی‌خیزند. 

جورا از آندال به نبرد ادامه می‌دهد. او به شدت زخمی شده و صدمه دیده، اما دست از مبارزه برنمی‌دارد. وایت‌ها خنجرشان را در او فرو می‌کنند. زجری که می‌کشد، بیش‌تر از هودور به هنگام نگه داشتن در یا باراک در تالار عظیم است ولی به نحوی، جورا می‌ایستد و از ملکه‌اش دفاع می‌کند. دنی، جورا را تکان می‌دهد، اما او مرده.

شب | خارجی‌ | گادزوود

پادشاه شب به شکل دهشتناکی به آرامی راه می‌رود. جلوی برن می‌ایستد و شمشیرش را برای کشتن او آماده می‌کند، اما چیزی از میان تاریکی سمت او یورش می‌برد: آریا… او از روی چندین وایت مرده پریده و سمت پادشاه شب می‌جهد و خنجرش را در زره پادشاه شب فرو می‌کند. پادشاه شب درهم می‌شکند. وحشی‌ها و شمالی‌ها کنار جان جمع شده‌اند:

تورموند: اژدهاسواری‌اش رو دیدم.

داوس: همه‌مون دیدیم.

تورموند: نه، نه! با دو تا چشم‌های خودم دیدم روی اون حیوون پرواز می‌کنه.

داوس: درسته. دیدیش.

تورموند: آره دیدم!

داوس: آره دیدی!!

تورموند: برای همینه که با هم متحد شدیم تا ازش پیروی کنیم.

ساحل دراگون استون |  شب | خارجی

گری‌ورم واریس را با دستان بسته به سمت ساحل می‌برد.

دنریس: به‌ت گفتم اگر خیانت کنی چه اتفاقی می‌افته.

واریس: درسته!

دنریس: لرد واریس! من، دنریس از خاندان تارگرین، اولین ملکه، شکاننده‌ی زنجیرها و مادر اژدهایان، تو رو به اعدام محکوم می‌کنم. دراکاریس…

بر روی واریس از دهان دروگان آتش می‌بارد، اما سوختن او را نمی‌بینیم. به جایش، واکنش کسانی را می‌بینیم که او را می‌شناختند. قلب تیریون شکسته. جان ناراحت است. گری‌ورم اعدام این خائن را عادلانه می‌بیند. 

تیریون: به نظرت حرف‌هاش مثل حرف‌های آدم‌هایی‌یه که از جنگ دست کشیدن؟ دنریس یه فاتحه! مردم اسلیورز بی رو آزاد کرد و مردم کینگز لندینگ. طبیعت ملکه‌ی ما، خون و آتشه.

چشمان دنی ناگهان باز می‌شوند او نفسی عمیق می‌کشد. چشمان جان نیز باز می‌شود. پر از اشک شده. برای لحظه‌ای هر دو ایستاده‌اند چون شاید این تنها یک خیال باشد. دستان جان را می‌بینیم که همچنان روی دسته‌ی خنجری که قلب دنریس را شکافته، هستند. 

بدن دنریس تحلیل می‌رود و او روی کف مرمری می‌افتد. جان او را نگه می‌دارد اما دنریس به سقوط ادامه می‌دهد. جان در کنار او روی زمین زانو می‌زند. به کاری که انجام داده نگاه می‌کند: عملی هولناک اما ضروری. پایان بازی تاج و تخت!