نقد فیلم Tenet با ترجمه فارسی اختصاصی از آرت‌تاکس | نوشته‌ی گای لاج، منتقد سایت ورایتی، بر روی فیلم «انگاره» جدیدترین ساخته‌ی کریستوفر نولان و با بازی جان دیوید واشنگتن، رابرت پتینسون، الیزابت دبیکی، کنث برانا و …

نقد فیلم Tenet:‌ تلاش نکن بفهمی احساسش کن

«انگاره» حتا پیش از آغاز اپیدمی کرونا، موردانتظارترین فیلم سال بود اما در موقعیت کنونی، تبدیل به پدیده‌ای پیچیده و دست‌نیافتنی شده که با هر تأخیر، از دسترس دورتر می‌شد. چنین نگاهی به یک فیلم شاید عجیب باشد ولی نمی‌توان در نظر نگرفت که فارغ از مسائل مالی، کریستوفر نولان از وضعیت پیش آمده برای فیلمش کمی لذت هم برده است.

نولان، هنرمند بلاک‌باسترساز هالیوود یازدهمین فیلمش را در حالی اکران می‌کند که دنیای بدون نظم فیلم، تحت تأثیر آشوب و خطرات جهانی قرار گرفته و نجات نسل بشر بستگی به تغییر فضا و زمان دارد. به این ترتیب، «انگاره» مناسب عصری پر از اضطراب است.

ببینید:‌ جدیدترین تریلر فیلم Tenet | کریستوفر نولان با تیم جدیدش در «انگاره»

البته «انگاره» فیلمی قابل بررسی از جهات دیگر است؛ بزرگ، زیبا و لذت‌بخش که عطش بینندگان را برای دیدن جلوه‌‌گاهی عظیم و پرجزئیات برطرف می‌کند. با این همه «انگاره» آن موجود نامعلوم و که طرفداران پی تئوری‌های عجیب و غریب‌ش بودند، نیست و بیش‌تر به دامی ناخواسته از رمز و راز افتاده. «انگاره» فیلم سرراستی است که دیوانه‌وارترین رؤیاها را در برندارد. در واقع، همان طور که «سرآغاز/ Inception» مود فیلم‌های سرقت را در ساختار موردعلاقه‌ی نولان میان زمان و خودآگاه قرار داد، «انگاره» نیز تریلری جاسوسی با پارامترهای علمی تخیلی گسترده است که باز هم به همان مضامین اصلی برمی‌گردد.

موضوع واقعی «انگاره»، هر منتقدی را به همان موقعیت همیشگی با نولان قرار می‌دهد. نکات مهم داستانی پیش از اکران رسمی فیلم غیرقابل ذکر هستند. شروع ماجرا با سکانسی پرتنش از سالن اپرایی در کیف آغاز می‌شود که شخصیت اصلی (که هیچ‌گاه نامی به خود نمی‌گیرد) به عنوان مأمور سی‌آی‌ای برای به دست آوردن شیئی وارد می‌شود. در ابتدا، فیلم‌نامه‌ی نولان به نظر تلاش می‌کند از هرگونه توضیح خودداری کند و شاید بیننده را به این تفکر وادارد که این صحنه‌ی ابتدایی تنها پیش‌غذایی است برای داستان اصلی. اما همین شروع پر از نکات و سرنخ‌های مهم است که در ادامه‌ی داستان به آن‌ها رجوع می‌کنیم. شخصیت اصلی پس از شکست در مأموریت، از سی‌آی‌ای اخراج شده و با یک سازمان جاسوسی بین‌المللی ناشناخته شروع به ‌هم‌کاری می‌کند. مافوق جدید او، نیل باعث آغاز مأموریتی برای «جلوگیری از جنگ جهانی سوم و نجات دنیا» می‌شود. همین موضوع دستمایه‌ای شده تا شخصیت‌ها تعداد بسیاری مک‌گافین را در نقاط محتلف در جای جای جهان بیابند. از هند تا استونی، از بندر ناپل تا شهرهای ایزوله‌ی روسیه.

بخوانید:‌ کریستوفر نولان: در شش-هفت سال اخیر مشغول بازنویسی Tenet بوده‌ام

از این نظر، داستان «انگاره» به رمان‌های جیمز باندی شباهت دارد. البته نکته در این‌جا، ایده‌ی جذاب و مرموز معکوس‌سازی زمان است که بهتر است آن را ببینید تا که روی کاغذ در موردش بخوانید. البته نولان از روند «سؤال یک شخصیت در مورد موضوعی که می‌داند و سپس دادن جوابی مفصل برای آشنایی بیش‌تر مخاطب» دور نشده. فیلم با وجود تلاش برای بسط ایده‌های جالبش، هیجان واقعی‌اش را مدیون نمایش سینمایی‌ست. تصاویر بازگشت گلوله‌ها از مسیرشان بسیار به‌یاد‌ماندنی‌تر از تئوری پشت این معکوس‌سازی است. چنان که یکی از شخصیت‌های فیلم در ابتدا می‌گوید: «تلاش نکن بفهمی. احساسش کن» چنین پیشنهادی برای مخاطب نیز صادق است. «انگاره» به خودی خود چنان غیرقابل درک نیست. بیش‌تر از پیچیدگی، در هم تنیده شده و داستان از آن چیزی که حدس می‌زنید خطی‌تر است. البته ناگفته نماند که چندین پرش زمانی در جریان فیلم می‌بینیم.

همه‌ی این‌ها برای این است که پیرنگ «انگاره» در قیاس با لحظات سینمایی و هیجان‌انگیز نحیف‌تر است. از انواع و اقسام نبردهای درگیرکننده تا اجرای زیبای ستارگانش. میزان دقت نولان در طراحی فضایی اکشن با مقیاسی عظیم هر کسی را شیفته می‌کند انگار که قرار است نخ‌های داستانی جا مانده و تناقضات فیلم‌نامه‌ای را جبران کند. یا شاید هم برای این است که این موضوعات اصلن اهمیتی ندارند. «انگاره» شاهکار نیست ولی با توجه به اهمیتش، سرگرمی پرخرج، گیج‌کننده و لذت‌بخشی است که طرفداران قدیم و جدید را راضی نگه می‌دارد.

نوشته‌ی گای لاج

ترجمه‌ی محمد تقوی

از مجموعه تحلیل‌گران عصر ارتباطات بیش‌تر ببینید:

آرت‌تاکس را در توئیتر، تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید

کیدتاکس Kidtalks.ir | کیدتاکس رسانه تصویری کودکان و نوجوانان

تک‌تاکس Techtalks.ir | اولین رسانه تصویری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران